Artikel

Wie was die Irene of Iria zoals ze oorspronkelijk werd genoemd in de historische teksten? Welk verhaal zat er achter de heilige vrouw? Is Irene of Iria nog steeds in het straatbeeld aanwezig? Wordt ze tot op vandaag nog vereerd bij de inwoners?

Ik trok op zoektocht door Santarém, sprak met de mannen op de bank in het zonnetje en dronk een heerlijke koffie met de vrouw van de wijk die alles weet...

Als dochter van een adellijke familie wordt ze geboren in Nabância, een plaatsje nabij Tomar. In haar familie én opvoeding staat het geloof centraal. Ze heeft ook een nonkel monnik die haar vertelt over alle aspecten van het religieuze leven. Zo snel ze de vereiste leeftijd heeft, trekt ze dan ook naar het klooster. Daar wordt ze verder begeleid in haar vorming door een zekere Remígio, haar biechtvader en een monnik verbonden aan het klooster.

Binnen de kloostermuren bloeit Iria helemaal open. Ze wordt een mooie, aantrekkelijke vrouw. Ondanks het sobere kloostergewaad wordt haar schoonheid opgemerkt door een plaatselijke edelman. Het is Britaldo, een knappe ridder die bekend staat voor zijn moed en trouw. Wanneer ze naar de oevers van de rivier Nabão trekt om te bidden, ziet hij haar en wordt halsoverkop verliefd.

Uiteraard is Iria een onbereikbare liefde. De jonge ridder verliest zijn eetlust, slaap en levensvreugde. Zijn entourage is de wanhoop nabij als geen enkel medicijn helpt tegen het liefdesverdriet.

Maar dan verschijnt God in de dromen van Iria en waarschuwt haar voor de wanhopige situatie van de ridder. Ze vraagt toestemming aan haar overste en gaat bij Britaldo langs. Ze legt hem uit dat haar hart aan God en enkel aan God toebehoort. Als ridder toont Britaldo uiteindelijk begrip voor haar eed van trouw aan God. Hij laat haar wel zweren nooit, maar dan ook nooit liefde te tonen voor een andere man dan God. Iria belooft het!

Twee jaar later valt ook Remígio, haar biechtvader, voor de charmes van Iria. Hij stort zijn hart bij haar uit en stelt voor om samen uit het klooster te treden. Iria weigert en herhaalt dat haar leven enkel in het teken van God staat.

In tegenstelling tot de begripvolle Britaldo, is Remígio woedend en zweert haar afwijzing te wreken. Hij mengt een drankje door haar soep. Daardoor gaat haar buik zwellen als was ze zwanger!! In het dorp spreekt men schande over het uiterlijk van de jonge kloosterzuster! Ook Britaldo komt het te weten. Zwaar ontgoocheld bedenkt hij een plan om Iria te vermoorden. Een huurmoordenaar zal het karwei opknappen. Als Iria op een dag naar de oevers van de Nabão gaat om te bidden, zal hij haar opwachten en de keel doorsnijden. Het plan lukt en de handlanger van Britaldo gooit haar levenloze lichaam in de rivier. Het drijft af tot aan Santarém.

En daar, daar voltrekt zich het wonder. Engelen halen haar opmerkelijk ongeschonden lichaam uit het water en leggen het te ruste in een graf van maagdelijk wit marmer.

Als haar kloosterzusters in Santarém aankomen, ontdekken ze het prachtige graf aan de oevers van de Taag.

Wanneer een paar eeuwen later koningin Isabel het graf bezoekt, vindt er een tweede wonder plaats. Bij het aanschouwen van de tombe, trekt het water van de Taag zich spontaan terug. Sindsdien staat er een padrão of herinneringspaal om de plaats aan te geven waar het graf zich bevond.

Als ik de bewoners van de laaggelegen wijk in Santarém aansprak in verband met Irene, reageerden ze enthousiast! "Het is nog steeds onze beschermheilige!" De vele, brandende kaarsen aan de padrão vormen het bewijs.